Opieka zdrowotna
Nieistniejąca już placówka opieki zdrowotnej w Śmiałowicach w ciągu prawie stulecia swego istnienia przeżywała dość burzliwe koleje losu. Jej historia jest ściśle związana z historią Zgromadzenia Sióstr Świętej Elżbiety, które było jej założycielem.
Placówka ambulatoryjna Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Śmiałowicach powstała w roku 1900 na gruncie potrzeb społecznych, z inicjatywy ówczesnego proboszcza Augustyna Hanke, który w dniu 15 listopada 1900 roku wprowadził do Śmiałowic dwie pierwsze siostry.
Początkowo siostry mieszkały w wynajętym domu, gdyż własny budynek zakonny otrzymały dopiero 5 maja 1913 roku. Placówkę tę ufundował właściciel majątku w Śmiałowicach, major dr Wiktor Barchewitz wspólnie z niemieckim Ojczyźnianym Związkiem Kobiet.
Dom Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety był niewielkim dwukondygnacyjnym budynkiem, w którym siostry mieszkały i jednocześnie prowadziły działalność ambulatoryjną. Chorych obsługiwały trzy „szare siostry”, nazywane tak ze względu na kolor noszonych przez nie habitów. W roku 1935 pracowały pod zwierzchnictwem siostry Gebhardy, która zapisała się w pamięci ówczesnych mieszkańców jako osoba niezwykle dobra, umiejąca leczyć choroby ciała i ducha. Z dokumentów wynika, że siostry pielęgnowały chorych, udzielały im pomocy ambulatoryjnej oraz odwiedzały w domach: ludzi w podeszłym wieku lub obłożnie chorych, lecząc ich i udzielając im pomocy w najpilniejszych sprawach bytowych. Siostry prowadziły także niewielkie przedszkole. Niemieckie elżbietanki opuściły Śmiałowice w lutym 1945 roku.
Po II wojnie światowej opiekę ambulatoryjną i pielęgnację chorych na nowo zorganizowała matka Adolfina Relichowska wraz z dwiema siostrami. Placówka sióstr elżbietanek istniała tu do 3 sierpnia 1954 roku, kiedy to z nakazu Urzędu Bezpieczeństwa mieszkające i pracujące w niej wówczas cztery siostry zakonne w ciągu jednego dnia musiały opuścić budynek. Podobnie jak wiele innych sióstr z domów zakonnych ówczesnego województwa wrocławskiego oraz opolskiego, siostry ze Śmiałowic zostały wysiedlone i internowane w przymusowym obozie pracy w Gostyniu w Wielkopolsce.
Po wysiedleniu sióstr zakonnych, budynek został upaństwowiony, po czym znalazł w nim siedzibę Wiejski Ośrodek Zdrowia. Pomieszczenia Ośrodka Zdrowia, czyli gabinet lekarski i gabinet zabiegowy oraz poczekalnia dla pacjentów, zajmowały cały parter budynku, natomiast na piętrze znajdowało się mieszkanie lekarza.
Cztery lata po opuszczeniu domu przez siostry, zamieszkał w nim pierwszy lekarz. Był nim młody Feliks Procukiewicz, z wykształcenia felczer. Sprawował opiekę medyczną nad mieszkańcami siedmiu okolicznych wsi: Śmiałowic, Klecina, Pankowa, Gruszowa, Stefanowic, Gołaszyc i Kraskowa. Mimo, że nie posiadał wyższego wykształcenia medycznego, słynął w całej okolicy ze świetnej intuicji lekarskiej i trafnych diagnoz oraz skuteczności leczenia, dlatego jego pacjentami często bywali także mieszkańcy innych miejscowości.
Niestety, Feliks Procukiewicz zmarł nagle w listopadzie 1976 roku z powodu wylewu krwi, w wieku zaledwie 41 lat i został pochowany na cmentarzu w Śmiałowicach.
Po nieoczekiwanej śmierci Feliksa Procukiewicza, przez kilka kolejnych lat placówkę obsługiwali lekarze dojeżdżający tu z innych ośrodków i dopiero w roku 1985 kierownictwo placówki i stałą opiekę zdrowotną nad mieszkańcami przejęło małżeństwo lekarzy – Waldemar i Joanna Wiatrowie. Państwo Wiatrowie zamieszkali w mieszkaniu na piętrze budynku.
Kiedy w latach 90. wybudowano Gminny Ośrodek Zdrowia w pobliskich Marcinowicach, Wiejski Ośrodek Zdrowia w Śmiałowicach został zamknięty.
Latem 1996 roku budynek został sprzedany w drodze przetargu. Obecnie stanowi własność prywatną. W roku 2013, w stulecie powstania obiektu, odnowiono jego elewację i dach z zachowaniem oryginalnej architektury. Odnowiony został także piękny metalowy krzyż na dachu budynku, nieodłącznie związany z historią jego powstania.
Tekst: Lucyna Szpilakowska
Siostry elżbietanki na progu Domu Zakonnego w Śmiałowicach
Budynek Wiejskiego Ośrodka Zdrowia w Śmiałowicach
Tablica na ścianie Ośrodka Zdrowia
Krzyż na dachu Domu Sióstr
Polub tę stronę
